SKKN Nâng cao kết quả học tập Lịch sử Lớp 11 ở nội dung các nước tư bản giai đoạn 1919-1939 thông qua việc sử dụng sơ đồ tư duy (trường THPT số 2 Mường Khương)

Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học ngày càng phổ biến ở tất cả các môn học. Đây được coi là khâu đột phá trong việc đổi mới phương pháp dạy học từng bước nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy – học.

Sơ đồ tư duy (SĐTD) là hình thức ghi chép sử dụng màu sắc, hình ảnh để mở rộng và đào sâu các ý tưởng. SĐTD một công cụ tổ chức tư duy nền tảng, có thể miêu tả nó là một kĩ thuật hình họa với sự kết hợp giữa từ ngữ, hình ảnh, đường nét, màu sắc phù hợp với cấu trúc, hoạt động và chức năng của bộ não, giúp con người khai thác tiềm năng vô tận của bộ não.

Cơ chế hoạt động của SĐTD chú trọng tới hình ảnh, màu sắc, với các mạng lưới liên tưởng (các nhánh). SĐTD là công cụ đồ họa nối các hình ảnh có liên hệ với nhau vì vậy có thể vận dụng SĐTD vào hỗ trợ dạy học kiến thức mới, củng cố kiến thức sau mỗi tiết học, ôn tập hệ thống hóa kiến thức sau mỗi chương,...

Trong dạy học lịch sử việc sử dụng SĐTD sẽ phát huy tính tích cực và khả năng tư duy của học sinh:

+ Sử dụng SĐTD trong dạy học dành nhiều thời gian cho học sinh làm việc, công việc của giáo viên đỡ vất vả nhiều so với cách dạy truyền thống, giúp các em không thấy nhàm chán vì bài học dài dòng mà luôn sôi nổi, hào hứng từ đầu đến cuối tiết học. Đồng thời sẽ nâng cao hiệu quả trong việc củng cố kiến thức, rèn các kỹ năng và phát triển tư duy lôgíc cho HS.

+ Sử dụng SĐTD giúp học sinh học được phương pháp học, học tập một cách tích cực, huy động tối đa sự tư duy và sáng tạo của mình, từ đó nhớ bài lâu và hiểu bài sâu và cũng là một phương pháp ghi chép tối ưu so với phương pháp ghi chép truyền thống.

Giải pháp của tôi là hướng dẫn học sinh tạo lập và học theo sơ đồ tư duy ở một số nội dung về tình hình các nước tư bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1919-1939) trong chương trình lớp 11.

Nghiên cứu được tiến hành trên hai nhóm tương đương: hai lớp 11 trường THPT số 2 Mường Khương. Lớp 11A3 là lớp thực nghiệm và 11A1 là lớp đối chứng. Lớp thực nghiệm được thực hiện giải pháp thay thế khi dạy các bài ở chương II phần II Lịch sử thế giới lớp 11. Kết quả cho thấy tác động đã có ảnh hưởng rõ rệt đến kết quả học tập của học sinh: lớp thực nghiệm đã đạt kết quả học tập cao hơn so với lớp đối chứng. Điểm bài kiểm tra sau tác động của lớp thực nghiệm có giá trị trung bình là 7,59; điểm bài kiểm tra sau tác động của lớp đối chứng là 6,78. Kết quả kiểm chứng T-test cho thấy p < 0,05 có nghĩa là có sự khác biệt lớn giữa điểm trung bình của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng. Điều đó chứng minh rằng sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học nội dung các nước tư bản giai đoạn 1919-1939 làm nâng cao kết quả học tập của học sinh lớp 11 trường THPT số 2 Mường Khương.