SKKN Một vài biện pháp rèn luyện kĩ năng làm văn nghị luận về một đoạn thơ, một bài thơ cho học sinh Lớp 9

Trong môn Ngữ Văn, văn nghị luận chiếm vị trí rất quan trọng. Nó giúp học sinh hình thành và phát triển tư duy, khả năng lập luận và thuyết phục; giúp các em khi trưởng thành có tư duy lôgic và năng lực biểu đạt những vấn đề của đời sống. Vì vậy, văn nghị luận được bố trí dạy ngay từ lớp 7, tiếp tục rèn luyện và nâng cao ở lớp 8, lớp 9. Các tiết làm văn nghị luận cũng chiếm một thời lượng không nhỏ ở lớp 9, giúp học sinh có kĩ năng làm bài nghị luận hoàn chỉnh và tiếp tục nâng cao ở bậc trung học phổ thông. Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là kiểu bài thuộc nhóm nghị luận văn học. Đây là kiểu bài khó so với văn nghị luận nói riêng và phân môn Tập làm văn nói chung. Ở kiểu bài này, đòi hỏi học sinh phải có năng lực phân tích, đánh giá từ khái quát đến cụ thể, có sự hiểu biết về văn học và đặc biệt là kĩ năng trình bày. Mặt khác, kiểu bài này đòi hỏi học sinh phải thề hiện được năng lực tiếp nhận, cảm thụ thơ của mình.

Thực tế, ngay từ tuổi mẫu giáo, các em đã làm quen với thao tác đọc và cảm nhận thơ ở cấp độ đơn giản. Đến bậc Tiểu học, mức độ cảm thụ thơ được nâng lên một bước mới: đọc diễn cảm, chỉ ra cái hay, cái đẹp trong đoạn thơ, phát hiện những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ. Đến bậc Trung học cơ sở, cảm thụ thơ được nâng lên một bước để đáp ứng yêu cầu cao hơn. Nhưng đối với học sinh lớp 9 thì kĩ năng viết văn của các em ở kiểu bài này còn nhiều hạn chế. Các em chưa định hình được các bước tạo lập văn bản nghị luận về một đoạn thơ, một bài thơ. Chính vì lẽ đó, kiến thức tạo lập văn bản nghị luận về văn học lại trở thành vấn đề xa lạ đối với các em. Vậy đối với giáo viên giảng dạy bộ môn Ngữ văn lớp 9, ngoài việc cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về văn học, tôi còn phải quan tâm đến phương pháp rèn kĩ năng làm văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cho các em. Bởi điều này sẽ giúp cho các em có khả năng lập luận chặt chẽ, trình bày những lí lẽ, dẫn chứng một cách sáng sủa, giàu sức thuyết phục khi bày tỏ ý kiến của bản thân về một đoạn thơ, bài thơ.