SKKN Một số hình thức tổ chức hoạt động học cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn Sinh học lLớp 10 ở trường THPT

Trong sách giáo khoa mới, các tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học, sách giáo viên, sách thiết kế bài giảng, hệ thống kênh hình, kênh chữ, hệ thống các lệnh trong sách giáo khoa đã tạo điều kiện thuận lợi cho người thầy khai thác khả năng độc lập tư duy, sáng tạo của học sinh, giúp học sinh tự mình nghiên cứu trên cơ sở định hướng của thầy. Cấu trúc của sách giáo khoa, sách giáo viên đã định hướng tương đối rõ ràng, nhưng đó chỉ là gợi ý cho hoạt động của thầy. Vấn đề cơ bản là khi soạn giảng người thầy phải biến sự gợi ý đó thành hoạt động cụ thể của mình sao cho phù hợp với đối tượng mà mình trực tiếp tác động để hoạt động học của học sinh đạt kết quả cao, tránh sự khô cứng, hình thức hóa và sáo rỗng. Đặc biệt việc tổ chức hoạt động học tập cho học sinh ở một số thầy cô còn tỏ ra lúng túng trong quá trình thực hiện.

Trong mỗi năm học Sở Giáo dục và đào tạo đã tổ chức các lớp bồi dưỡng thay sách giáo khoa, hội thảo đổi mới phương pháp trong dạy học... cho các thầy cô trực tiếp đứng lớp và cán bộ quản lý. Nhà trường đã trang bị sách giáo khoa, sách giáo viên, sách thiết kế bài giảng theo hướng đổi mới. Từ kiến thức tiếp thu được qua các lớp tập huấn, khai thác trong tài liệu, kết hợp với việc thảo luận trong sinh hoạt nhóm chuyên môn, dự giờ thăm lớp theo chuyên đề, dạy thử nghiệm bài khó để rút kinh nghiệm. Tất cả các hoạt động đó đều giúp cho từng thầy cô rất nhiều trong việc soạn bài và lên lớp. Nhưng khi bước vào làm cụ thể lại mắc phải những băn khoăn sau:

- Hình thức hoạt động nhóm thế nào cho hiệu quả? Thực tế hình thức này có hoạt động, được nhiều thầy cô thực hiện, nhưng hiệu quả chưa cao, chưa khai thác, phát động sự nhiệt tình tham gia của tất cả các thành viên trong nhóm học sinh. Một số thành viên trong nhóm thường "ngồi dự giờ", ỉ lại vào các bạn khác. Hiện tượng này lặp đi, lặp lại qua nhiều tiết học, nên sự phân hóa trong nhóm ngày càng rõ: một số thành viên hào hứng tích cực, chủ động tìm tòi kiến thức, số khác ỉ lại, bị động, lười tìm tòi hiểu biết nên ngày càng yếu đi. Vậy làm thế nào để hoạt động nhóm thực sự có hiệu quả? Kích thích mọi thành viên trong nhóm cùng tích cực hoạt động trong giờ học?

- Còn hạn chế trong việc phát huy khả năng tư duy hoạt động cá nhân, do vậy hạn chế kỹ năng xử lý thông tin. Nguyên nhân của hạn chế này? Chính là do khả năng tạo tình huống của người thầy.

- Hầu hết các bài trong sách giáo khoa mới có khối lượng kiến thức khá nhiều, nên các thầy cô luôn có tâm lý sợ thiếu thời gian, đây là nỗi ám ảnh của phương pháp dạy học cũ, nên thường chỉ đi vào giảng giải mà ít tổ chức hoạt động tìm tòi kiến thức cho học sinh.

- Hình thức tổ chức hoạt động nhóm thường nghèo nàn nên gây sự nhàm chán đối với học sinh.