SKKN Chỉ đạo đổi mới PPDH theo hướng phát huy tính tích cực học tập của học sinh trên cơ sở tăng cường hướng dẫn học sinh tự học

Đổi mới phương pháp dạy học là cải tiến những hình thức và cách thức làm việc kém hiệu quả của giáo viên và học sinh, sử dụng những hình thức và cách thức hiệu quả hơn nhằm nâng cao chất lượng dạy học, phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo, phát triển năng lực của học sinh. Đổi mới phương pháp dạy học đối với giáo viên là đổi mới việc lập kế hoạch dạy học, thiết kế bài dạy; đổi mới phương pháp dạy học trên lớp, đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đổi mới phương pháp dạy học đối với học sinh là đổi mới phương pháp học tập. Đổi mới phương pháp dạy học cần được tổ chức, lãnh chỉ đạo và hỗ trợ từ các cấp quản lý giáo dục.

Đổi mới phương pháp giáo dục là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Nghị quyết Trung ương 2 khóa 8 đã nêu rõ "Phải đổi mới phương pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh". Luật giáo dục, điều 24 khoản 2 quy định: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học. Bồi dưỡng phương pháp tự học rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh". Định hướng phương pháp dạy học ở trường THCS là phương pháp dạy học tích cực với những đặc trưng cơ bản:

+ Giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn với vai trò trọng tài, cố vấn. Học sinh là chủ thể nhận thức, được phát triển trong hoạt động, được giáo viên hướng dẫn, khuyến khích, động viên học sinh học tập bằng hành động tùy theo hứng thú và khả năng của mình.

+ Sử dụng ngày càng nhiều phương pháp và phương tiện kỹ thuật để có thể cá thể hóa, phân hóa việc học tập của học sinh.

+ Quan tâm tới việc hướng dẫn học sinh học tập cá nhân.

Để xây dựng hệ thống giải pháp "Chỉ đạo đổi mới PPDH theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh trên cơ sở hướng dẫn học sinh tự học” chúng tôi căn cứ vào:

1. Các văn bản quan trọng chỉ đạo về thực hiện tinh giản, giảm tải nội dung chương trình sách giáo khoa, chỉ đạo về đổi mới PPDH do Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành, đặc biệt các văn bản chỉ đạo về đổi mới PPDH của sở GD&ĐT trong những năm học gần đây như:

- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên chu kì III (2004-2007) của Bộ Giáo dục và Đào tạo xuất bản năm 2005.

- Công văn số 1304/SGD&ĐT-GDTrH ngày 29/10/2010 của Sở Giáo dục và Đào tạo Lào Cai về việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học năm học 2010-2011; Công văn số 1262/SGD&ĐT-GDTrH ngày 20/9/2013 của Sở Giáo dục và Đào tạo Lào Cai về việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học năm học 2013-2014; Công văn số 1542/SGD&ĐT-GDTrH ngày 11/11/2013 của Sở Giáo dục và Đào tạo Lào Cai về việc tích cực triển khai thực hiện các nội dung bồi dưỡng chuyên môn trong năm học 2013-2014;

- Công văn số 1247/SGD&ĐT-GDTrH ngày 16/9/2013 của Sở GD&ĐT về việc đổi mới, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động tổ chuyên môn; công văn số 194/SGD&ĐT - GDTrH ngày 03/3/2014 của Sở GD&ĐT v/v tích cực chỉ đạo, thực hiện đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo NCBH.

2. Xã hội ngày càng phát triển, đặc biệt với sự phát triển của công nghệ thông tin và internet, học sinh được tiếp nhận nhiều nguồn thông tin đa dạng phong phú từ nhiều mặt của cuộc sống, có hiểu biết về kiến thức thực tế nhiều hơn, tự các em có thể giải quyết được nhiều vấn đề có liên quan đến kiến thức thực tế và các hiểu biết xã hội.

3. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh cấp THCS: Các em tò mò, thích khám phá kiến thức mới; muốn được tự khẳng định mình.