SKKN Cách sử dụng quy tắc cộng, quy tắc hình bình hành để giải một số bài toán trong chương I-Vectơ (CTC) nhằm giúp học sinh dễ hiểu, dễ nhớ và dễ vận dụng

Toán học là một môn học đòi hỏi người học phải suy luận và sử dụng nhiều đến trí óc. Hình học là một lĩnh vực nghiên cứu của Toán học, nó được coi là nội dung khó để đạt được kết quả cao trong hoạt động dạy và học vì tính đặc thù trừu tượng. Không chỉ học sinh cảm thấy lúng túng khi học môn Hình học mà kể cả giáo viên gặp không ít khó khăn tìm giải pháp hướng dẫn học sinh tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức này.

Vectơ là một trong những khái niệm nền tảng của nhiều ngành toán học hiện đại, là một chủ đề học tập, nghiên cứu tương đối rộng cho nhiều ngành như đại số tuyến tính, hình học giải tích, hình học vi phân, ... Hiện nay, khái niệm vectơ được đưa vào từ đầu năm lớp 10 của chương trình toán học phổ thông nhằm cung cấp cho học sinh một công cụ mới để nghiên cứu hình học. Do tính mới của kiến thức, học sinh tiếp cận lần đầu nên ngay từ đầu học sinh cần phải nắm vững được các khái niệm về vectơ đồng thời hình thành cách thức suy luận để giải quyết các bài toán liên quan.

Trong những năm trước, tôi được nhà trường phân công giảng dạy lớp 10 đây là cơ hội để tôi nắm bắt đặc điểm nhận thức của học sinh đầu cấp, dạy học thực nghiệm một số giải pháp mà bản thân nghiên cứu đã giúp tôi có cách nhìn nhận, điều chỉnh tốt hơn về phương pháp dạy học.

Hiện nay, tôi công tác tại trường THPT số 3 huyện Văn Bàn. Trong những lần sinh hoạt chuyên môn trong và ngoài trường, được chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi phương pháp dạy học bài tập Chương I-Vectơ, tôi nhận thấy chúng tôi cùng có các khó khăn chung khi dạy học phần này. Lý thuyết học sinh có thể hiểu được tương đối tốt nhưng khi yêu cầu vận dụng để giải bài tập thì học sinh báo cáo là rất khó khăn, vướng mắc để liên hệ lý thuyết gắn với bài tập nhất là kĩ năng phân tích một vectơ theo hai vectơ không cùng phương. Bởi vậy, tôi đã bắt tay vào việc tìm tòi giải pháp hay để hướng dẫn học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, dễ vận dụng khi học tập nội dung này. Trong quá trình nghiên cứu qua giải các bài tập, tôi nhận thấy quy tắc cộng, quy tắc hình bình hành được sử dụng để giải quyết rất nhiều bài toán, nếu sử dụng đúng cách các quy tắc này vào bài toán phân tích vectơ thì có thể đáp ứng giải quyết được những khó khăn của chúng tôi đã đặt ra. Tôi chọn đề tài sáng kiến “Cách sử dụng quy tắc cộng, quy tắc hình bình hành để giải một số bài toán trong Chương I-Vectơ (CTC) nhằm giúp học sinh dễ hiểu, dễ nhớ và dễ vận dụng” để nghiên cứu được kĩ càng hơn vấn đề này, đồng thời cũng là định hướng để tôi tiếp tục nghiên cứu mở rộng hơn với các bài toán có vấn đề liên quan.

Đề tài của tôi đề cập chủ yếu đến vấn đề giải quyết các bài toán phân tích một vectơ theo hai vectơ không cùng phương hay có thể là những bài toán tương đương quy được về bài toán này bằng cách sử dụng quy tắc cộng, quy tắc hình bình hành thông thường nhưng qua việc nghiên cứu, tham khảo của tôi và đồng nghiệp chưa có tài liệu nào ghi chép cách làm giống với cách làm như đề tài tôi nghiên cứu.