SKKN Các biện pháp để nâng cao kĩ năng tự học cho học sinh theo định hướng phát triển năng lực học sinh trong dạy học môn Vật lý ở trường THPT

Trong quá trình đổi mới phương pháp giảng dạy trong giáo dục thì vai trò của người học đã dần có sự thay đổi, HS trở thành người giữ vai trò trung tâm của quá trình dạy học, là chủ thể tích cực chủ động sáng tạo của quá trình học tập. Bên cạnh việc học ở lớp dưới sự hướng dẫn của giáo viên thì người học còn phải tự nghiên cứu, tự tìm hiểu khám phá để lĩnh hội tri thức, ngoài ra về mặt tâm lý học cũng cho thấy việc tự học sẽ làm cho người học phát huy hết nội lực đem lại hiệu quả hơn trong quá trình học tập. Trong việc học tập môn vật lý cấp phổ thông việc tự học cũng đóng vai trò quyết định tới kết quả học tập. Xuất phát từ những vấn đề trên cho thấy, việc tổ chức hoạt động tự học cho học sinh THPT là rất cần thiết và phải được tiến hành qua các bài học và trong suốt quá trình dạy học Vật lí. Thời gian tự học là lúc học sinh có điều kiện tự nghiền ngẫm vấn đề học tập theo một yêu cầu, phong cách riêng và với tốc độ thích hợp. Điều đó không những giúp học sinh nắm vấn đề một cách chắc chắn và bền vững, bồi dưỡng phương pháp học tập, kỹ năng sử dụng đồ dùng thí nghiệm rút ra kiến thức vận dụng tri thức vào thực tiển đó chính là mục đích lớn của giáo dục hiện đại, mà còn là dịp tốt để học sinh rèn luyện ý chí, năng lực học tập hoạt động sáng tạo. Đó là những điều không ai cung cấp được cho học sinh nếu các em không thông qua hoạt động bản thân.

Từ thực tiễn giảng dạy môn Vật lý tôi nhận thấy rằng: Sau mỗi một bài học hay sau một chương, giáo viên kiểm tra lại khả năng nhớ bài và khả năng trình bày lại các ý trong bài thì học sinh thể hiện rất máy móc, gò bó. Do đó khi không nhớ được trình tự các ý chính thì học sinh không viết ra được những gì mình nhớ. Cũng chính vì vậy mà học sinh không hoàn thành được mục tiêu kiến thức kỷ năng mà giáo viên đã đặt ra. Học sinh chưa có kỹ năng tự học ở trên lớp khi giáo viên giao nhiệm vụ bài học, khả năng tự học của học sinh ở nhà là rất yếu. Bên cạnh đó nội dung kiến thức mà giáo viên giao cho học sinh chưa phù hợp với đối tượng người học, dẫn đến học sinh chán nãn, không hứng thú với giờ học. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh là một nhu cầu cấp thiết đối với người học. Lựa chọn kiến thức theo chuẩn kiến thức kỷ năng theo bốn cấp độ: Hiểu, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao. Đối tượng học sinh sẽ phân hóa, nhu cầu của người học được đáp ứng theo năng lực vì vậy khã năng tự học của học sinh được năng cao.