Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp giáo dục môi trường trong dạy học Địa lí trường THPT số 1 Sa Pa

Môi trường là không gian Địa lý bao quanh Trái Đất có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Môi trường có chức năng chính là là không gian sinh sống cảu con người và sinh vật. Là nơi cung cấp nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất, là nơi chứa dựng và phân hủy các chất thải do con người tạo ra trong cuộc sống và hoạt động sản xuất…

Môi trường có vai trò cực kì quan trọng đối với đờ sống con người. Đó không chỉ là nơi tồn tại, sinh trưởng và phát triển mà còn là nơi lao động, nghỉ ngơi, hưởng thụ và trau dồi những nét đẹp văn hóa thẩm mĩ….

Giữa môi trường và con người chúng ta có mối quan hệ mật thiết với nhau và từ khi con người sinh ra đó là mối quan hệ hòa thuận. Cùng với sự tiến bộ của xã hội loài người và theo thời gian dân số ngày một tăng lên, nhu cầu của con người ngày càng phức tạp hơn. Sự hiểu biết về môi trường không đầy đủ khiến cho mối quan hệ trở nên “mâu thuẫn”, nhận thức đó đã dẫn đến một loạt các sự cố về môi trường .( Hiệu ứng nhà kính, lỗ thủng tầng ô zôn, trái đất nóng lên, ô nhiễm môi trường bão lũ, hạn hán.....). Tình hình đó đã đặt ra cho toàn nhân loại một thảm họa, để khắc phục thảm họa đó các cuộc hội thảo, hội nghị ở tầm cỡ quốc tế đã diễn ra:

- Từ ngày mồng 5 đến ngày 16 tháng 6 năm 1972 hội nghị quốc tế về môi trường và con người được tổ chức tại Stốc khôm(Thụy Điển ).

- Từ ngày 13 đến ngày 22 tháng 10 năm 1975, IEEP đã tổ chức hội thảo hội thảo quốc tế về giáo dục môi trường ( GDMT ) tại Bêôgrat.

- Tháng 11 – 1976 hội thảo môi trường ở châu Á được tổ chức tại Băng Cốc ( Thái Lan ).

- Ngày 14 đến ngày 26 tháng 10 năm 1977 hội nghị quốc tế về GDMT được tổ chức tại Tbilisi ( Gru dia ).

- Từ ngày 17 đến ngày 21 tháng 8 năm 1987 UNESCO và UNEP tổ chức hội nghị quốc tế về GDMT tại Matxcơva.

Tất cả những kì hội nghị, hội thảo trên mặc dù diễn ra trong khoảng thời gian khác nhau nhưng đều có một điểm chung là nhấn mạnh mối quan hệ giữa con người và sinh quyển trong mọi lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục. GDMT đã vượt ra khỏi biên giới chính trị, tư tưởng của các quốc gia trên thế giới.

Ở Việt Nam bảo vệ môi trường cũng đang là vấn đề được quan tâm sâu sắc. Nghị quyết số 41/NQ- TƯ ngày 15 tháng 11 năm 2014 của Bộ Chính trị về việc tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Quyết định số 1363/ QĐ - TT ngày 17/10/2001 của thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt đề án : “ Đưa các nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân” Ngày 31/01/2005 Bộ trưởng bộ giáo dục và đào tạo ra chỉ thị “ Giáo dục môi trường trong nhà trường phổ thông Việt Nam” về việc tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường, xác định nhiệm vụ trọng tâm cho giáo dục phổ thông là trang bị cho học sinh kiến thức kĩ năng về môi trường, bảo vệ môi trường, bằng hình thức phù hợp trong các môn học thông qua các môn học và thông qua hoạt động ngoại khóa, xây dựng mô hình nhà trường - xanh- sạch- đẹp phù hợp với các trường.

Hiện nay, GDBVMT là nhiệm vụ của môn học ở trường phổ thông. Nội dung môn học Địa lý ở phổ thông có nhiều thuận lợi trong việc đưa giáo dục bảo vệ môi trường lồng ghép tích cực với nội dung môn học. Giáo dục học sinh hiểu được sự cần thiết của bảo vệ môi trường, từ đó học sinh có ý thức trách nhiệm bảo vệ môi trưòng.

Trong thực tế giảng dạy bộ môn khoa học Địa lý có nhiều giáo viên chưa nhận thức sâu sắc vấn đề trên, từ đó học chưa tích cực tìm ra biện pháp tốt để đưa giáo dục bảo vệ môi trường vào trong quá trình dạy môn học.

Các hình thức và phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường qua giảng dạy Địa lý còn thấp hiệu qảu bài dạy chưa cao. Nhiều học sinh chưa rõ khái niệm về môi trường, từ nhận thức chưa tốt đó các em chưa có hành vi tốt để bảo vệ môi trường.

Bên cạnh đó còn có tình trạng học sinh cho rằng bảo vệ môi trường là trách nhiệm của chính quyền hoặc của người lớn. Thực trạng đó đã làm hạn chế đến quá trình phát triển kinh tế nước nhà, gây ra tác hại cho sức khỏe cộng đồng. Vì vậy vấn đề tìm ra những biện pháp để bảo vệ môi trường ở địa phương, đất nước và toàn cầu đang cần được quan tâm.

Khó có thể làm được điều đó khi mà vấn đề giáo dục môi trường trong xã hội, mỗi học sinh chưa nhận thức được vấn đề này trong quá trình tích hợp vào kiến thức từng môn học. Vấn đề giáo dục môi trường được áp dụng cụ thể cho HS tất cả các bậc học là môn Khoa học tự nhiên và xã hội (Bậc Tiểu học) và môn Giáo dục công dân, Địa lí và các môn học khác có liên quan đến môi trường (Bậc THCS và bậc THPT).

Bên cạnh đó còn có tình trạng học sinh cho rằng bảo vệ môi trường là trách nhiệm của chính quyền hoặc của người lớn. Thực trạng đó đã làm hạn chế đến quá trình phát triển kinh tế nước nhà, gây ra tác hại cho sức khỏe cộng đồng. Vì vậy vấn đề tìm ra những biện pháp để bảo vệ môi trường ở địa phương, đất nước và toàn cầu đang cần được quan tâm.