Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp giải một số bài toán về hệ thấu kính

Trong sách giáo khoa Vật lý lớp 11 ban cơ bản và nâng cao phần thấu kính, phân phối chương trình về thời lượng cho rèn luyện kiến thức và kỹ năng về lăng kính và thấu kính mỏng chỉ có hai tiết là quá ít,do đó học sinh chỉ có thể giải được những bài tập cơ bản về lăng kính và thấu kính. Với các bài tập về hệ thấu kính, học sinh lúng túng vì chưa tìm ra được phương pháp giải tổng quát, vì vậy các em khó có thể tự giải được bài toán các dạng về hệ thấu kính trong nội dung của sách bài tập Vật lý lớp 11.

Mặt khác, khi học đến phần "Mắt và các dụng cụ quang học " thì mắt, kính lúp, kính hiển vi, kính thiên văn ... đều có cấu tạo phức tạp gồm nhiều bộ phận: nhiều thấu kính(gương) ghép với nhau tạo thành một hệ quang học. Để giải được các bài toán này, mấu chốt vấn đề là giải bài toán quang hệ mà chủ yếu là hệ thấu kính.

Đối với học sinh việc "Giải toán về hệ thấu kính còn rất nhiều hạn chế do các nguyên nhân sau :

+ Yếu về tư duy và vận dụng kiến thức toán học nhiều .

+ Với bộ phận học sinh có hạn chế về tư duy và kỹ năng tính toán thì hầu như các em không làm được dạng toán tổng hợp này.

+ Với học sinh khá, giỏi thì bớt khó khăn nhưng tốc độ sử lý và giải các bài tập chưa thật sự nhanh, gọn.

Vậy yêu cầu đặt ra với giáo viên dạy Vật lý là phải "phân hóa và định hướng cách giải" dạng toán này, giúp các em có một phương pháp giải chung , hiệu quả, đặt nền móng cho việc tiếp thu kiến thức các phần sau được thuận tiện hơn.

Bằng vốn kiến thức và kinh nghiệm giảng dạy và luyện thi học sinh giỏi nhiều năm tôi mạnh dạn trao đổi với đồng nghiệp chuyên đề này.