Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt văn miêu tả lớp Năm

Muốn bài văn hoàn chỉnh, đúng yêu cầu đề bài, trước hết chúng ta trang bị cho học sinh những kiến thức ở mức độ đơn giản về cấu tạo của hai kiểu bài văn miêu tả: tả người và tả cảnh. Đây là kiến thức rất cần thiết với học sinh, đó chính là chỗ dựa, là điểm tựa giúp các em có cơ sở làm đúng, làm tốt bài văn miêu tả.

Ngoài ra, để làm tốt bài văn miêu tả, học sinh cần phải huy động vốn hiểu biết về sự vật, con người và bằng ngôn ngữ miêu tả của riêng mình để dựng lại sự vật con người đó. Vì vậy giáo viên cần phải xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập để hướng dẫn các em hoạt động nhằm chiếm lĩnh kiến thức cơ bản về văn miêu tả. Có như thế, các em sẽ hiểu bài một cách tự nhiên dễ dàng và tự rút ra những điểm cần ghi nhớ cho bản thân.

Ví dụ: Khi dạy bài:“ Cấu tạo của bài văn tả cảnh” tôi cho học sinh ghi nhớ lại bài “ Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối” đã học ở lớp 4 (tuần 22 TV4- tập 2), vì cách tả ở hai bài này có những điểm gần gũi. Sau đó, tôi yêu cầu các em nhắc lại kiến thức ở phần ghi nhớ bài “Cấu tạo bài văn tả cây cối”. Nội dung ghi nhớ này chính là cơ sở để các em thuận lợi học kiến thức mới. Tôi hướng dẫn các em thực hiện từng bài tập.

Ở bài tập, sau khi phân đoạn bài văn “Hoàng hôn trên sông Hương” và xác định nội dung của từng đoạn, có thể yêu cầu các em thực hiện thêm hai nhiệm vụ để chuẩn bị cho bài tập 2:

+ Dựa vào cấu tạo bài văn miêu tả cây cối để xác định ba phần: mở bài, thân bài, kết bài và tìm nội dung chính từng phần của bài văn tả cảnh “Hoàng hôn trên sông Hương”( TV5- tập 1).

+ Xác định cách tả, thứ tự tả ở phần thân bài.

Với bài tập 2 tôi dẫn dắt học sinh nhớ lại cách tả, trình tự tả bài “Quang cảnh làng mạc ngày mùa” (tả màu vàng của các sự vật, con vật, màu đỏ của mấy quả ớt…, tả con người thời tiết trong những ngày mùa, tả lần lượt từng sự vật đối tượng).

Từ kết quả của bài tập 1 và bài tập 2, từ ghi nhớ về cấu tạo bài văn tả cây cối đã học được nhắc lại, học sinh rút ra được cấu tạo bài văn tả cảnh. Sau đó tôi cho các em so sánh cấu tạo của bài văn tả cảnh với bài văn tả cây cối để nắm vững bài và thấy được sự gần gũi về cấu tạo, cách tả ở thân bài của hai bài văn này.