Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tích cực nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy Tập làm văn Lớp 3

Dạy tập làm văn là dạy tích hợp tất cả các phân môn Tiếng Việt. Chương trình tập làm văn lớp 3 chủ yếu rèn cho các em luyện nghe, luyện nói, luyện viết với mẫu câu rộng hơn: câu đúng ngữ pháp, biết sử dụng biện pháp tu từ, so sánh, nhân hóa, câu giàu hình ảnh. Luyện viết với số lượng câu văn tăng hơn so với lớp 2 (7- 10 câu), cần chú ý đến kết cấu đoạn văn và diễn đạt cảm xúc.

Chắc rằng mỗi giáo viên ai cũng hiểu : Phân môn Tập làm văn là một phân môn có vai trò quan trọng trong việc dạy học sinh hình thành văn bản nói và viết. Đây là một môn khó dạy trong chương trình Tiếng Việt tiểu học. Dạy phân môn Tập làm văn được tốt tức là người giáo viên đã thâm nhập cả chuỗi kiến thức từ các phân môn: tập đọc, kể chuyện, luyện từ và câu. Chính vì thế mà phân môn tập làm văn có tính chất tổng hợp, là kết quả lĩnh hội các kiến thức của môn Tiếng Việt. Trong chương trình tiểu học hiện nay, mục tiêu chính của môn Tiếng Việt là hình thành và phát triển cho học sinh các kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết. Đặc biệt ở lớp 3, phân môn tập làm văn rèn bốn kỹ năng: nói, nghe, đọc và viết. Trong giờ tập làm văn học sinh được cung cấp kiến thức về cách làm bài và làm các bài tập (nói, viết) xây dựng các loại văn bản và các bộ phận cấu thành văn bản. Bên cạnh đó học sinh còn tập kể lại được những mẫu chuyện được nghe thầy, cô kể trên lớp. Qua từng nội dung bài dạy, phân môn tập làm văn nhằm bồi dưỡng thái độ ứng xử có văn hoá, tinh thần trách nhiệm trong công việc, bồi dưỡng tình cảm lành mạnh tốt đẹp cho học sinh.

Thế nhưng với thời đại văn hóa đọc ngày càng mai một. Số lượng học sinh ham thích đọc sách ngày càng giảm. Hình ảnh bà ngồi kể chuyện cổ tích cho cháu nghe cũng dần đi vào quên lãng. Thời gian rãnh rỗi các em dành cho các hoạt động giải trí hiện đại: xem hoạt hình, chơi game. Từ đó khả năng nghe, đọc và cảm thụ văn học của các em cũng giảm do đó vốn từ của các em cũng hạn chế nên các em gặp khó khăn trong việc tìm từ để kể lại câu chuyện, nói-viết theo các chủ đề.

Để thực hiện tốt mục tiêu của môn học đòi hỏi người thầy phải biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học sao cho phù hợp với khả năng sử dụng ngôn ngữ và tâm lí lứa tuổi học sinh (HS) để giờ học diễn ra tự nhiên nhẹ nhàng và có hiệu quả. Trong giảng dạy giáo viên phải có nghệ thuật sư phạm, biết dẫn dắt, gợi mở đưa học sinh giải quyết các tình huống và thông qua việc xử lí các tình huống đó học sinh lĩnh hội được kiến thức bài. Qua thực tế giảng dạy nhiều năm ở khối lớp 3 bản thân nhận thấy rằng học sinh chưa thực sự yêu thích môn tập làm văn chẳng phải vì đây là môn học không có sức cuốn hút, không tạo sự đam mê yêu thích cho học sinh mà là giáo viên chưa thổi được hồn vào trong các tiết tập làm văn khi giảng dạy học sinh. Từ những băn khoăn trăn trở: Tại sao học sinh mình không thích học tiết làm tập làm văn? Khả năng nghe, nói, kể, viết của các em ngày càng hạn chế? Tôi đã nhiều lần học hỏi, tìm tòi, tham khảo, thử nghiệm và qua dự giờ thăm lớp của anh chị em giáo viên đặc biệt là khi dự giờ tiếp tập làm văn lớp 3 trong trường tiểu học( kể cả dự giờ giáo viên giỏi) tôi thấy có nhiều chỗ băn khoăn, trăn trở. Giáo viên chưa biết cách khai thác dẫn dắt học sinh tìm tòi kiến thức nhất là với hai dạng bài: “Nghe - Kể lại chuyện” và “Kể hay nói, viết về một chủ đề” lại càng băn khoăn hơn.