Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kỹ năng làm văn tả con vật cho học sinh Lớp 4

Văn miêu tả là một trong những thể loại văn rất quen thuộc và phổ biến trong cuộc sống cũng như trong văn học. Đây là loại văn có tác dụng rất lớn trong việc tái hiện đời sống, hình thành và phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát và khả năng nhận xét, đánh giá của con người. Với đặc trưng ấy, những bài văn miêu tả làm cho tâm hồn, trí tuệ người đọc thêm phong phú, giúp ta cảm nhận được văn học và cuộc sống một cách tinh tế hơn, sâu sắc hơn.

Chính vì thế, văn miêu tả được đưa vào nhà trường từ rất lâu và ngay từ bậc tiểu học. Đề tài miêu tả của các em là những gì gần gũi, thân quen với thế giới trẻ thơ nên các em có thể dễ dàng quan sát, nhận biết. Với học sinh lớp 4, miêu tả gồm tả đồ vật như: đồ dùng học tập, đồ chơi,...; tả cây cối như: cây ăn quả, cây bóng mát, cây hoa,...; tả con vật như: con vật nuôi, con vật ở vườn thú,.... Trong ba kiểu bài trên, kiểu bài tả con vật là khó hơn cả vì không chỉ tả hình dáng bên ngoài mà còn tả cả những thói quen sinh hoạt lẫn hoạt động của chúng. Tuy nhìn thấy rất rõ con vật nhưng dùng lời văn để vẽ lên trước mắt người đọc hình ảnh con vật một cách sinh động những đặc điểm về hình dáng, hoạt động và các thói quen sinh hoạt thì không dễ dàng chút nào.

Mỗi loài vật đều có những đặc điểm khác nhau. Trong cùng một loài, mỗi con vật có những nét riêng độc đáo. Vì vậy, muốn học tốt kiểu bài miêu tả con vật, đòi hỏi trước tiên là các em cần phải quan sát kĩ con vật định tả để tìm ra những đặc điểm về hình dáng ( màu lông, thân hình, đầu, tai, mắt, chân, cánh...), về hoạt động, về các thói quen sinh hoạt ( ăn, bắt mồi,.... Sau đó phải sắp xếp các ý, miêu tả theo một trình tự hợp lí: Tả hình dáng thì phải tả bao quát trước rồi mới tả từng bộ phận. Tả hoạt động và thói quen sinh hoạt của con vật có thể kết hợp với việc miêu tả hình dáng cũng như môi trường mà con vật đang sống. Ngoài ra, khi miêu tả, cần phải lựa chọn từ ngữ, hình ảnh so sánh, nhân hóa để bài văn sinh động và giàu cảm xúc. Song vẫn còn nhiều bài văn của học sinh quá “khiêm tốn” về nội dung chỉ khoảng dưới 10 câu ngắn nên chưa đảm bảo được các nội dung cơ bản, chưa thể hiện những nét riêng và lời văn chưa mạch lạc, các ý còn lộn xộn chưa cô đọng. Đó chính là lí do thôi thúc tôi nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp rèn kỹ năng làm văn tả con vật cho học sinh lớp 4”.