Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh luyện từ , viết câu và làm văn tốt

* Ở Tiểu học, môn Tiếng Việt có vai trò nền tảng cho học sinh rèn luyện, trau dồi, phát huy vốn ngôn ngữ mẹ đẻ. Chính vì vậy mà khi các em đã đọc viết tương đối thông thạo ở các lớp 2-3 thì việc hướng dẫn các em mở rộng vốn từ, sử dụng vốn từ vào việc giao tiếp , trao đổi … ở các lớp này và các lớp 4-5 giai đoạn tiếp theo là điều rất quan trọng.
- Tiếng Việt của chúng ta bị ảnh hưởng rất nhiều từ ngôn ngữ Hán do yếu tố lịch sử từ bao đời nay cho nên trong cuộc sống giao tiếp, việc dùng từ Hán Việt không phải là nhỏ. Tuy nhiên vốn từ Hán Việt được cung cấp theo chương trình còn ít. Do đó để hiểu và sử dụng đúng từ Hán Việt là không dễ. Vì vậy khi tìm hiểu từ mới, có các từ này học sinh sẽ gặp nhiều khó khăn. Học sinh Tiểu học vốn ngôn ngữ còn khá hạn chế, nói năng giao tiếp với bạn bè, thầy cô có thể tương đối tốt nhưng khi cần diễn đạt theo một chủ đề mà trong đó có sử dụng những từ ngữ, hình ảnh mới thì các em lúng túng ngay. Rõ ràng học sinh vẫn chưa phát huy hết khả năng của mình trong học tập. Khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ văn học của các em còn nhiều hạn chế.

- Mặt khác theo quy định của Bộ Giáo dục & Đào tạo về chuẩn kiến thức, kĩ năng của hai phân môn Luyện từ & câu, Tập làm văn.Yêu cầu học xong Tiểu học các em phải đạt được: có vốn từ ngữ tương đối phong phú, nhận biết được từ đơn, từ phức, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa…; nhận biết câu đơn, câu ghép, câu kể, câu hỏi, câu cảm...Hiểu tác dụng của biện pháp so sánh, nhân hóa trong diễn đạt. Viết được bài văn miêu tả, kể chuyện có nội dung đơn giản.

- Hiện nay, việc cung cấp vốn từ cho học sinh không còn theo dạng bài học từ ngữ như chương trình cũ mà mỗi bài học là những bài tập thực hành, không những giúp các em tiếp thu vốn từ mới mà còn định hướng cho các em thông qua các bài thực hành đó để mở rộng, bổ sung một số vốn từ mới, các thành ngữ, tục ngữ, ca dao,….theo từng chủ đề mà các em đang học. Đây chính là cơ hội để học sinh hiểu rộng hơn, tìm tòi, sáng tạo, học hỏi, tích lũy vốn từ ngữ cho mình.

* Năm học 2015- 2016, được sự phân công của Ban giám hiệu, tôi chủ nhiệm lớp 5Đ3. Số học sinh của lớp là 41 em. Qua các tiết dạy Luyện từ và câu, Tập làm văn tôi nhận thấy khả năng dùng từ, đặt câu, viết văn của các em chưa tốt. Nhiều em không nắm được nghĩa của từ, chưa hiểu và phân biệt được các từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm,…. Còn sử dụng từ trong “văn nói” để đưa vào “văn viết”, sử dụng từ chưa hợp lý. Viết câu chưa đủ hai bộ phận chủ ngữ, vị ngữ, ý tưởng còn khô khan, chưa biết diễn đạt ý mình bằng những câu văn hay. Hoặc nhiều đoạn văn các em viết có ý hay nhưng khi diễn đạt, các câu văn lại nêu ra một cách lộn xộn.

- Ngoài ra, khả năng dùng dấu câu của một số em còn hạn chế : đặt sai vị trí trong câu, dùng dấu câu tùy tiện …Cho nên khi đọc sẽ khó hiểu, hay hiểu một cách khác đi và đôi khi còn làm câu văn trở nên thiếu nghĩa hoặc tối nghĩa.