Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp Năm làm tốt bài văn tả người

Ở trường Tiểu học, môn Tiếng Việt là môn học rất quan trọng. Bởi vì môn Tiếng Việt có vai trò hình thành và phát triển các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt như: nghe, nói, đọc, viết cho học sinh để các em học tập và giao tiếp. Môn Tiếng Việt ở Tiểu học gồm nhiều phân môn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Trong đó, phân môn Tập làm văn là phân môn mang tính chất thực hành tổng hợp và sáng tạo cao. Phân môn Tập làm văn vận dụng các hiểu biết và kỹ năng về Tiếng Việt do các phân môn khác cung cấp đồng thời góp phần hoàn thiện chúng. Phân môn Tập làm văn tạo điều kiện cho học sinh thể hiện các kiến thức, rèn luyện các kĩ năng sử dụng tiếng mẹ đẻ. Trong quá trình rèn luyện này, các kỹ năng và kiến thức đó được hoàn thiện và nâng cao dần. Từ đó giúp các em phát triển kĩ năng giao tiếp và học tốt các môn học khác. Như vậy, phân môn Tập làm văn có vị trí rất quan trọng.

Chương trình Tập làm văn ở Tiểu học chủ yếu là văn miêu tả. Trong văn miêu tả, người ta không đưa ra những lời nhận xét chung chung, cũng không miêu tả quá cụ thể tất cả các chi tiết của sự vật, hiện tượng, con người,…như một bức ảnh chụp. Mà chúng ta cần miêu tả một cách sinh động những nét tiêu biểu thông qua cái nhìn chủ quan của mỗi người nhưng vẫn thể hiện rõ bản chất của sự vật, hiện tượng, con người,… Học văn miêu tả giúp học sinh quan tâm hơn đến con người và thế giới xung quanh. Góp phần phát triển tình cảm, thẩm mỹ, lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước và con người,…

Qua nhiều năm giảng dạy lớp Năm, tôi thấy học sinh lớp mình còn nhiều hạn chế khi làm văn miêu tả nói chung và văn tả người nói riêng. Mặc dù đối tượng tả người ở lớp 5 là những người gần gũi, quen thuộc với các em. Nhưng mỗi người có hình dáng, tính nết, tình cảm, suy nghĩ, hoạt động,… riêng. Đòi hỏi học sinh phải trải qua quá trình tiếp xúc, quan sát tỉ mỉ thì mới nhận ra đặc điểm hình dáng và tính cách riêng của từng người. Bên cạnh đó, việc miêu tả đối tượng làm cuốn hút người đọc, giúp người đọc hình dung hình ảnh đối tượng còn phụ thuộc vào khả năng tư duy và vốn từ tích luỹ được của từng học sinh. Thông thường các em chỉ miêu tả đối tượng một cách chung chung. Các em chưa biết chọn lọc những nét tiêu biểu làm nổi bật đặc điểm riêng của mỗi nhân vật.