Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy Lịch sử Lớp 4

a. Cơ sở lí luận:

Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.

Đó là lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh thuở sinh thời. Vì dân tộc Việt Nam có một nền lịch sử lâu đời với nhiều thành tựu và những chiến công hiển hách rất đáng tự hào. Do đó là người Việt Nam thì phải biết lịch sử Việt Nam. Đó là đạo lí muôn đời của dân tộc, đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”. Thế hệ trẻ ngày nay phải thông qua môn Lịch Sử mới biết được nguồn cội, sự phát triển của loài người, truyền thống hào hùng của dân tộc. Thế nhưng, trong những năm gần đây, do những nguyên nhân khách quan (khó khăn về kinh tế, xã hội) và chủ quan (nhận thức, quan niệm không đúng) mà việc hiểu biết về kiến thức lịch sử giảm sút đến mức báo động. Nhiều học sinh, sinh viên, thanh niên hiểu biết rất mơ hồ về lịch sử nước nhà. Không biết về các nhân vật, sự kiện lịch sử. Chẳng hạn như các con đường mang tên các vị anh hùng dân tộc như: Hùng Vương, Trần Quốc Toản, Lý Thường Kiệt,… nhưng các em không biết Hùng Vương là ai, nói sai về Trần Quốc Toản, hay cho rằng Lý Thường Kiệt là một trong 108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc,…Điều này làm cho xã hội và ngành giáo dục không khỏi băn khoăn suy nghĩ và đặt câu hỏi: Tại sao kiến thức lịch sử của các em lại kém như vậy? Xuất phát từ câu hỏi đó nên chủ trương của ngành giáo dục là phải đổi mới, nâng cao chất lượng dạy và học, sao cho nền giáo dục nước nhà ngang tầm với các nước trong khu vực cũng như các nước tiên tiến trên thế giới. Trong đó đổi mới phương pháp dạy học môn Lịch sử nói chung và Lịch sử lớp 4 nói riêng là yêu cầu cần thiết.

b. Cơ sở thực tiễn:

Ở lớp 4, học sinh mới bắt đầu tiếp cận với môn lịch sử, các em còn rất bỡ ngỡ với việc tiếp thu kiến thức cũng như phương pháp học bộ môn này. Về nội dung chương trình môn lịch sử lớp 4. Với dòng thời gian kéo dài từ buổi đầu dựng nước (700 năm trước Công Nguyên đến buổi đầu thời Nguyễn khoảng giữa thế kỉ XIX) được chia làm 8 giai đoạn, 26 sự kiện lớn, 22 mốc thời gian cụ thể, rất nhiều đời vua nhiều tên nước và nhiều kinh đô khác nhau. Với thời lượng 1 tiết/ tuần nếu giáo viên chỉ đơn thuần dựa vào sách hướng dẫn mà không nghiên cứu sâu về phương pháp giảng dạy thì học sinh khó có thể ghi nhớ được lượng kiến thức lớn như đã nêu. Mặc khác, làm cho học sinh dễ nhàm chán và không thích học môn lịch sử. Việc để học sinh nắm vững các kiến thức lịch sử không phải là việc đơn giản vì các kiến thức đó nhiều khi rất trừu tượng, xa vời thực tế. Nên đôi lúc các em tiếp thu kiến thức theo kiểu áp đặt, thụ động, ghi nhớ một cách máy móc. Vì vậy, vấn đề đặt ra là giáo viên cần làm thế nào để ngay từ khi mới làm quen học sinh nhận thức được vai trò, ý nghĩa của môn lịch sử. Hình thành cho học sinh một phương pháp học cơ bản phù hợp với đặc trưng bộ môn, giúp học sinh có hứng thú với môn học và học tập có hiệu quả. Việc thay sách giáo khoa mới tạo điều kiện cho giáo viên đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng lấy học sinh làm trung tâm, chuyển vị trí người học từ thụ động sang chủ động, từ đối tượng tiếp nhận tri thức sang tìm kiếm, chiếm lĩnh tri thức. Tuy

nhiên đối với môn Lịch sử việc áp dụng phương pháp dạy học mới không phải là dễ. Vậy làm thế nào để thực sự đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng lấy học sinh làm trung tâm? Làm thế nào để học sinh chiếm lĩnh kiến thức lịch sử một cách chắc chắn, có hiệu quả, dễ nhớ, nhớ lâu hơn? Điều này đòi hỏi người hướng dẫn, tổ chức các hoạt động của học sinh phải hết sức thận trọng, tích cực tìm tòi nhiều phương pháp dạy học khác nhau trong một giờ học. Chính vì vậy tôi nhận thấy cần phải có những biện pháp thiết thực và hữu hiệu để tăng cường tính tích cực hóa học tập của học sinh, giúp các em nắm vững kiến thức môn này. Từ những lý do đó tôi đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp dạy Lịch sử lớp 4 ”, để giúp học sinh yêu thích, hứng thú và thấy được tầm quan trọng của môn học, học sinh nắm vững kiến thức lịch sử một cách hiệu quả. Qua đó giúp tôi tìm tòi, đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.