Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT nhằm nâng cao chất lượng dạy và học

Vai trò chức năng, nhiệm vụ, của tổ Chuyên môn rất quan trọng trong việc triển khai, thực hiện các nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Có thể khẳng định hoạt động của tổ chuyên môn tốt, thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ như điều lệ trường trung học đã qui định sẽ góp phần tích cực, quyết định đến việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng được những yêu cầu mới trong quá trình đổi mới giáo dục.Tuy nhiên tổ chuyên môn không phải là cấp có thẩm quyền để đề ra các nhiệm vụ giáo dục chung cho toàn trường mà hoạt động của tổ chuyên môn phụ thuộc nhiều vào kế hoạch, hoạt động của nhà trường, vào sự lãnh đạo của Ban Giám hiệu.

Các văn bản hướng dẫn nhiệm vụ năm học của Sở giáo dục Đào tạo Lào Cai luôn chỉ đạo cho các đơn vị trường học làm tốt công việc cải tiến nội dung, nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, coi đây là một trong những nhiệm vụ cơ bản, thiết thực để nâng cao chất lượng dạy - học, thực hiện đổi mới giáo dục.

Các buổi sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn được coi là những buổi tập huấn nhỏ trong nội bộ nhằm bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ và đặc biệt là chỉnh đốn năng lực sư phạm cho giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp. Thực tế cho thấy không phải các trường thiếu hoạt động này mà hơn thế nữa những hoạt động dự giờ, thăm lớp đánh giá luôn diễn ra đều đặn và nghiêm túc. Tuy nhiên, trước đây, việc sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn chủ yếu tập trung vào giáo viên. Cụ thể, tổ, nhóm chuyên môn thống nhất về bài dạy, phân công giáo viên đảm nhiệm, giáo viên đó tự soạn bài và lên lớp, các giáo viên khác cùng ngồi dự. Theo hình thức này, sự quan tâm tới học sinh của người dạy bị hạn chế bởi các giáo viên cùng dự chủ yếu tập trung vào việc quan sát, đánh giá cách dạy của giáo viên. Không những thế, có nhiều khi thái quá giữa đánh giá nhận xét về ưu điểm cũng như khuyết điểm, cũng có không ít trường hợp ngại ngần khi phê phán, góp ý về cách dạy. Vì thế, khi đón nhận chủ trương đổi mới sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn trong năm học này của Bộ GD-ĐT, các tổ, nhóm chuyên môn của nhà trường rất hào hứng đón nhận, coi đây là một bước thay đổi cơ bản để nâng cao hiệu quả sinh hoạt chuyên môn, nâng cao chất lượng dạy và học. Sự đổi mới căn bản của chuyên đề chính là lấy học sinh là trung tâm, học sinh là chủ thể. Khi dự giờ, người dự không quá chú trọng quan sát, đánh giá thầy dạy thế nào mà tập trung quan sát để phân tích các hoạt động học tập của học sinh, xem các em tiếp thu bài học như thế nào, có điều gì chưa ổn…, từ đó điều chỉnh phương pháp dạy - học, xây dựng môi trường thân thiện, tích cực, bảo đảm tính tương tác của thầy và trò trong lớp học, …

Đổi mới sinh hoạt chuyên môn là thay đổi nhận thức của giáo viên về sinh hoạt chuyên môn: SHCM là một quá trình các GV tham gia vào các khâu từ chuẩn bị, thiết kế bài học sáng tạo, dạy thử nghiệm, dự giờ, suy ngẫm và chia sẻ các ý kiến sâu sắc về những gì đã diễn ra trong việc học của HS. Đây là hoạt động học tập lẫn nhau, học tập trong thực tế, là nơi thử nghiệm và trải nghiệm những cái mới, là nơi kết nối lý thuyết với thực hành, giữa ý định và thực tế. Trong quá trình học tập đó, GV sẽ học được nhiều điều để phát triển năng lực chuyên môn mới. Để đảm bảo SHCM hiệu quả, trước hết hiệu trưởng trường THPT cần coi SHCM là trụ cột, là chính sách quan trọng nhất để đổi mới nhà trường, nâng cao chất lượng việc học của HS. Từ đó giúp GV hiểu rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của SHCM và cùng nhau nhất trí quyết tâm thực hiện SHCM mới. Hiểu rõ SHCM theo hướng tiếp cận mới là trụ cột, là chính sách quan trọng nhất để đổi mới nhà trường.

CBQL và GV phải có quyết tâm cao trong việc đổi mới nhà trường thông qua kiên trì thực hiện SHCM mới. Cần tránh để GV có suy nghĩ coi đó chỉ là việc SHCM thông thường mà họ đã và đang thực hiện từ trước đến nay và không học tập được nhiều. Cần tạo cho họ có động lực tham gia SHCM theo hướng tiếp cận mới để học tập lẫn nhau, nâng cao năng lực chuyên môn. Cần cho GV thấy được SHCM theo hướng tiếp cận mới có mục đích chính là nâng cao chất lượng các bài học của HS. Mục đích đó sẽ đạt được khi các GV biết: Học cách quan sát tinh tế, nhạy cảm việc học của HS. Hình thành khả năng quan sát, phán đoán và phản ứng trước thông tin thu được từ HS - đây là một năng lực mới đặc biệt quan trọng đối với GV.