Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp giúp học sinh Lớp 5 biết sử dụng mô hình so sánh khi làm văn tả cây cối

Phân môn Tập làm văn là một phân môn có tầm quan trọng trong tất cả các môn học vì chúng quyết định về nhiều mặt. Trong tất cả các môn học đều phải sử dụng đến hành văn để làm: Lịch sử, Địa lí, Toán, và các phân môn khác của Tiếng việt.

Trong quá trình giảng dạy lớp 5 tôi nhận thấy học sinh đã biết làm văn nhưng chưa hay. Các em ít khi dùng các mô hình so sánh khi làm các bài văn dạng miêu tả, đặc biệt là văn tả cây cối. Chính vì vậy, chất lượng bài văn chưa cao. Dẫn đến việc cảm thụ những bài thơ có hình ảnh so sánh chưa hay. Tuy nhiên hiện nay, chúng ta đều mong muốn nâng cao dần kết quả bài làm văn của học sinh để nâng cao chất lượng dạy học. Mỗi giáo viên đều mong học sinh biết làm văn đạt yêu cầu, đến mức độ viết văn hay và sáng tạo. Song bản thân mỗi giáo viên chưa thật sự đi sâu vào việc tìm hiểu nguyên nhân tại sao chất lượng bài làm văn chưa cao. Một trong những nguyên nhân dẫn đến chất lượng bài văn chưa cao là do giáo viên chưa mạnh dạn hướng dẫn học sinh đi sâu vào tìm hiểu các biện pháp so sánh, nhân hoá. Vì ai cũng nghĩ rằng, kiến thức đó, lên cấp THCS các em sẽ được hiểu rõ hơn. Mặt khác, nhiều thầy cô nghĩ rằng không nên giới thiệu cho học sinh biết sớm về khái niệm “ phép tu từ so sánh”. Mặc dù biện pháp so sánh đã được giới thiệu khá nhiều trong chương trình môn Tiếng Việt ở lớp 3. Hơn nữa, trong các bài tập đọc lớp 5, có nhiều bài văn, bài thơ sử dụng rất nhiều những hình ảnh so sánh và nhân hoá. Khi trả lời câu hỏi, các em vẫn có thể tìm được mô hình so sánh. Điều này cho thấy, nếu chúng ta thường xuyên giới thiệu và cung cấp các mô hình so sánh và cho các em thực hành đặt câu, viết đoạn, viết bài văn có sử dụng biện pháp so sánh thì chắc chắn chất lượng các bài văn mêu tả sẽ hay hơn.

Bản thân tôi trực tiếp giảng dạy lớp 5 Tắp - Trường Tiểu học số 2 Bảo Hà, thực tế sau khi khảo sát chất lượng bài văn tả cảnh, hầu hết các em ít sử dụng hình ảnh so sánh trong bài làm của mình. Do vậy, điểm kiểm tra chưa cao. Mặc dù một số em đã biết dùng từ đặt câu, biết sử dụng từ gợi tả, gợi cảm khi làm làm văn, nhưng bài làm của các em chưa hay, chưa có sự sáng tạo do thiếư các hình ảnh so sánh. Do vậy đã mạnh dạn cung cấp các mô hình so sánh như: A như B; A hơn B; A bằng B; A là B…cho các em áp dụng khi làm văn ôn tập tả cây cối. Kết quả đạt được cũng tương đối khả quan. Hầu hết các em đều biết sử dụng các mô hình so sánh khi làm bài. Chất lượng bài văn cũng được nâng cao. Học sinh có hứng thú hơn khi học môn học này.

Do điểm trường Tắp chỉ có 1 lớp 5 nên việc nghiên cứu đề tài không thực hiện được trên 2 đối tượng. Các lớp 5 ở các điểm trường khá xa trung tâm nên việc áp dụng nghiên cứu trên 2 lớp 5 là không tương đồng. Chính vì vậy, tôi chỉ nghiên cứu đề tài trên đối tượng lớp tôi giảng dạy. Bằng cách so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng đề tài.

Tuy nhiên, kết quả áp dụng đề tài này cũng tương đối khả quan. Đề tài đã ảnh hưởng rõ rệt đến kết quả hội thi các cấp. Kết quả sau thực nghiệm cao hơn kết quả trước thực nghiệm. Trung bình điểm kiểm tra tập làm văn trước thực nghiệm là 6 điểm. Điểm kiểm tra sau thực nghiệm là 8 điểm. Kết quả Kiểm chúng t-test cho thấy p = 0,0 4 < 0,05 và SMD = 1,71. Có nghĩa là có sự khác biệt lớn giữa điểm trung bình sau thực nghiệm và điểm trung bình trước thực nghiệm. Điều đó chứng minh rằng việc cung cấp các mô hình so sánh và hướng dẫn học sinh biết sử dụng mô hình so sánh khi làm văn đã nâng cao chất lượng bài văn. Đồng thời góp phần nâng cao kết quả môn Tiếng Việt.